Ημερολόγιο Αγίου Νικολάου

ΑΦΙΕΡΩΣΗ

Μέ τή χάρη τοῦ Πανάγαθου Θεοῦ συμπληρώθηκαν ἑκατόν πενήντα χρόνια ἀπό τή θεμελίωση τοῦ Ἐνοριακοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ μας. Ἑνός Ναοῦ μέ ἱστορία, προσφορά καί ἐνεργή παρουσία στήν πόλη τῆς Καλαμάτας. Ἤδη ἀπό τῆς ἐγκαταστάσεώς μου, στόν Ἱερό τοῦτο Ναό, ἔβαλα ὡςστόχο τήν ἀνάδειξη καί προβολή τῆς ἱστορίας καί τῆς πολιτισμικῆς προσφορᾶς τοῦ Ναοῦ μας οὕτως ὥστε νά μήν ξεχνᾶνε οἱ παλιοί ἀλλά καί νά μαθαίνουν οἱ νέοι. Ἡ ἐνορία μας ἔχει ἕνα ἔνδοξο παρελθόν καί μπορεῖ νά ἔχει ἕνα ἀκόμη πιό ἔνδοξο μέλλον. Μέ τίς σκέψεις αὐτές εὔχομαι σέ ὅλους ἕνα νέο ἔτος γεμάτο ὑγεία , εἰρήνη, εὐημερία καί πρό πάντων εὐλογημένο ἀπό τό Θεό.

Ὁ Προϊστάμενος τοῦ Ναοῦ

Ἀρχιμ. Φίλιππος

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΑΛΑΙΟΥ ΝΑΟΥ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ.

Στή θέση τοῦ σημερινοῦ μεγαλοπρεποῦς ναοῦ, ὑπῆρχε μικρός συνώνυμος ναός μέ τόν τίτλο «Ἅγιος Νικόλαος τῶν Ξένων». Ὁ ναός αὐτός συνέβαλε τά μέγιστα κατά τήν μετεπαναστατική περίοδο 1821-1825. Ἡ Ἑλληνική Κυβέρνηση βρέθηκε σέ δύσκολη θέση λόγῳ τῶν λεηλασιῶν καί καταστροφῶν τῆς Μεσσηνίας ὑπό τῶν Τουρκο-Αἰγυπτίων τοῦ Ἰμπραήμ μετά ἀπό τή Ναυμαχία τοῦ Ναβαρίνο, καί κάλεσε τόν Γάλλο στρατηγό Μαιζών πρός ἐκκαθάριση τῆς Μεσσηνίας. Ὄντως ὁ Μαιζών στρατοπέδευσε στό Πεταλίδι μέ 14.000 ἄνδρες. Μετ’ ὀλίγον προσεκλήθη στήν Καλαμάτα καί ἦλθε μέ 1.000 ἄνδρες καί στρατοπέδευσε στά οἰκήματα πλησίον τοῦ ναοῦ τοῦ Ἁγίου Νικολάου. Ὁ μικρός τότε ναός παρεχωρήθη πρός ἐξυπηρέτηση τῶν θρησκευτικῶν ἀναγκῶν τοῦ γαλλικοῦ στρατεύματος ὁ δέ περίβολός του πρός ταφή αὐτῶν. Ἀξίζει νά σημειωθεῖ πώς ὁ ναός ἦταν ἐνοριακός ἤδη ἀπό τό 1830. Ἐκεῖ ἔγινε ἡ Ὁρκωμοσία αὐτῶν πού διορίστηκαν σάν λαϊκοί δικαστές, μέλη τοῦ Πρωτοκλήτου Δικαστηρίου Καλαμάτας.

Ο ΝΕΟΣ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ.

Ὁ νέος ναός ἀνεγέρθηκε ἐπί οἰκοπέδου παραχωρηθέντος ὑπό τοῦ εὐσεβοῦς κ. Νικολάου Πετούση, ὁ ὁποῖος συνέβαλε τά μέγιστα στήν ἀνέγερση τοῦ ναοῦ. Ἡ θεμελίωση ἔγινε τό ἔτος 1859 καί τά ἐγκαίνια τελέσθηκαν ἀπό τόν τότε Μητροπολίτη Γυθείου καί Οἰτύλου κυροῦ Προκοπίου τό ἔτος 1865. Περί τῆς θεμελιώσεως καί τῶν ἐγκαινίων τοῦ ναοῦ μας ἐνημερώνει ἡ μαρμάρινη ἐπιγραφή δίπλα στή πύλη τῆς βόρειας πλευρᾶς τοῦ ναοῦ καί στήν ὁποία ἀναγράφεται:

«ΙΕΡΟΣ ΕΝΟΡΙΑΚΟΣ ΝΑΟΣ

ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΦΛΑΡΙΟΥ

ΕΘΕΜΕΛΙΩΘΗ ΕΝ ΕΤΕΙ 1859

ΕΓΚΑΙΝΙΑΣΘΗ ΕΝ ΕΤΕΙ 1865

ΕΚΔΟΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΝΑΟΥ

Γιά τήν ὀνομασία τοῦ ναοῦ ἔχουν δοθεῖ πολλές ἐκδοχές :

Ὁ Ἄγγελος Καπώτας γράφει ὅτι ἡ ἐπωνυμία Φλάριος ἀνάγεται στήν ἐποχή τῆς Ἐνετοκρατίας. Σημειώνει : «Ἐκ ταύτης βεβαίως τῆς ἐποχῆς προέρχεταί το ἐν Καλάμαις κοινῶς λεγόμενον Φλαρεῖον, ὅπερ σημαίνει ἐκκλησίαν τῶν Φλάρων καί ἐφ’οὗ κεῖται ἡ ἡμετέρα ἐκκλησία τοῦ Ἁγίου Νικολάου. Φλάροι δέ λέγονται παρ’ἠμίν οἱ καθολικοί ἱερεῖς καί ἀναπολούσι τό λατινικόν fratres, ὅπερ ἐκ τοῦ ἑλληνικοῦ «φατήρ» προέρχεται. Ἑπομένως Φλαρεῖον ὑπονοεῖ τήν μητρόπολιν τῶν καθολικῶν». Σέ ἀντίθεση μέ τόν Ἀγγ. Καπώτα, ὁ ἀείμνηστος ἐφημέριος τοῦ Ναοῦ Οἰκονόμος Παναγιώτης Τσίχλης, ἀνάγει τήν ὀνομασία στήν ἐποχή τῆς παραμονῆς τοῦ Γαλλικοῦ στατοῦ στήν Καλαμάτα ὑπό τόν Στρατηγό Μαιζῶν, γράφοντας ὅτι : «Διότι ἐπί τῆς ἰδίας θέσεως καί θεμελίου, ὅπου ὑπάρχει σήμερον ὁ μεγαλοπρεπής Ναός τοῦ ῾Αγίου Νικολάου, ὑπῆρχε ὁ μικρός κατά τό μέγεθος συνώνυμος Ναός μέ τόν τίτλον «ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ τῶν ΞΕΝΩΝ», ὁ ὁποῖος κατά τήν Ἐθνικήν περίοδον τῆς ῾Ελληνικῆς Ἐπαναστάσεως 1821 διεδραμάτισεν σπουδαῖον ἐθνικόν ρόλον... ῎Ητοι ἡ ῾Ελληνική Κυβέρνησις εὑρεθεῖσα εἰς δύσκολον θέσιν λόγῳ τῶν λεηλασιῶν καί καταστροφῶν τῆς Μεσσηνίας ὑπό τῶν διεσκορπισθέντων ἐν αὐτῇ Τουρκο-Αἰγυπτίων τῆς Στρατιᾶς τοῦ Ἰμβραήμ μετά τήν νικηφόρον Ναυμαχίαν τοῦ Ναυαρίου, μετεκάλεσεν αὕτη τόν Γάλλον Στρατηγόν Μαιζώνα μετά τῆς Στρατιᾶς του πρός ἐκκαθάρισιν τῆς Μεσσηνίας.

Ο Στρατηγός Μαιζών ἦλθεν εἰς τήν Καλαμάταν μετά 1000 ἀνδρῶν καί στρατοπέδευσεν εἰς τά οἰκήματα τά πέριξ τοῦ Ναοῦ τοῦ ῾Αγίου Νικολάου. ῾Ο Ναός παρεχωρήθη εἰς αὐτόν πρός ἐξάσκησιν τῶν θρησκευτικῶν ἀναγκῶν τῆς Στρατιᾶς του, ὁ δέ περίβολος τοῦ Ναοῦ πρός ταφήν τῶν ἀποθνησκόντων ἀνδρῶν (τῆς Στρατιᾶς του). Ἐπειδή ὁ Ναός τοῦ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ τῶν ΞΕΝΩΝ ἐχρησιμοποιήθη ὑπό τῶν Ρωμαιο-Καθολικῶν ῾Ιερέων τῆς Γαλλικῆς Στρατιᾶς, προσέλαβεν τόν τίτλον ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ-ΦΛΑΡΙΟΥ, τίτλον τόν ὁποῖον ἐχρησιμοποίησεν καί χρησιμοποιεῖ μέχρι σήμερον καί ὁ νέος ἀνεγερθείς μεγαλοπρεπής Ναός.

Ἅγιος Νικόλαος,

Κανόνας Πίστεως καί Προστάτης

«Οὐδείς ἐν πειρασμοῖς σέ ποτε προσεκάλεσε καί τήν λύσιν εὐθύς οὐκ ἐδέξατο, ἅγιε. Τούς μέν ἐν θαλάσσῃ, τούς δέ ἐν τῇ γῇ γάρ οὐ διαλείπεις σώζων ἑκάστοτε, ὡς ἔχων τό δύνασθαι…». Μ’ αὐτά τά λόγια στιχούργησε καί περιέγραψε ὁ ἅγιος Ρωμανός ὁ Μελωδός, συνοπτικά, τά θαυματουργικά χαρίσματα τοῦ ἁγίου Νικολάου, ἐπισκόπου Μύρων τῆς Λυκίας, στή Μικρά Ἀσία.

Ἡ τιμή πού ἀποδίδεται ἀπό τούς ὅπου γῆς χριστιανούς πρός τόν ἅγιο Νικόλαο, τόσο τούς Ὀρθοδόξους ὅσο καί τούς Ρωμαιοκαθολικούς, ἀκόμα καί τούς Προτεστάντες, τόν κατατάσσει ἀνάμεσα στούς πιό λαοφιλεῖς ἁγίους. Καί δικαιολογημένα. Γιατί ὁ Νικόλαος ὑπῆρξε ὅ,τι ἀκριβῶς ἐπεσήμαναν καί οἱ ὑμνογράφοι του: Κανόνας πίστεως, πρόμαχος πιστῶν, εἰκόνα πραότητος, πατέρας ὀρφανῶν, πέλαγος ἀρετῶν, ἐγκρατείας διδάσκαλος, θλιβομένων παρηγορία, ἀσθενούντων ἰατρός, χηρῶν ἀντιλήπτωρ, προστάτης πενήτων, σωτήρας τῶν ἐν θαλάσσῃ, ὀλετήρ τοῦ Ἀρείου, στύλος τῆς Ἐκκλησίας, δόξα ἱεραρχῶν, ἀχείμαστος λιμήν, βρύσις θαυμάτων…

Καί πράγματι· ἡ ζωή, ἡ δράση, τά θαύματα καί γενικά ἡ παρουσία τοῦ Ἁγίου στήν Ἐκκλησία μας δικαιολογοῦν τά παραπάνω. Γι’ αὐτό καί ἀξίζει νά ἐκθέσουμε τά σχετικά μέ τό βίο καί τήν πολιτεία τοῦ μεγάλου αὐτοῦ Ἁγίου, πρός οἰκοδομήν τῶν ἀναγνωστῶν, ἔπαινο τοῦ Νικολάου καί δόξαν τοῦ Θεοῦ, πού μᾶς χαρίζει τέτοιες μορφές, γιά ν’ ἀποτελοῦν πρότυπά μας.

Πατρίδα, γονεῖς, παιδικά χρόνια, χειροτονία

Στά Πάταρα τῆς Λυκίας, νοτιοανατολικό ἄκρο τῆς Μικρᾶς Ἀσίας, εἶδε τό φῶς τῆς ζωῆς ὁ Νικόλαος, γιός εὐσεβῶν καί σχετικά εὐκατάστατων γονέων, πού διακρίνονταν γιά τήν ταπεινοφροσύνη τους καί τήν ἄσκηση τῆς ἀρετῆς.

Ὁ ἀναλυτικός βιογράφος του (10ος αἰώνας), ἅγιος Συμεών, λογοθέτης, ὁ Μεταφραστής, ἀπό τόν ὁποῖο ἀρυόμαστε τά στοιχεῖα τοῦ βίου του, ἀναφέρει τοῦτο τό καταπληκτικό καί τό ὁποῖο δείχνει ὅτι ὁ Νικόλαος, σάν ἄλλος Ἰωάννης Πρόδρομος, «ἐκ κοιλίας μητρός» ἦταν ὁ ἐκλεκτός τοῦ Θεοῦ: Ὡς βρέφος θήλαζε τό μητρικό γάλα, ὅπως ὅλα τά μωρά. Τήν Τετάρτη, ὅμως, καί τήν Παρασκευή θήλαζε μόνο μία φορά τήν ἡμέρα, προοιωνίζοντας μ’ αὐτόν τόν τρόπο ὅτι μεγαλώνοντας θά ἀναδεικνυόταν «ἐγκρατείας διδάσκαλος», ὅπως ψάλλουμε στό ἀπολυτίκιό του.

Κατά τό ὑπόδειγμα τοῦ Κυρίου, ὁ Νικόλαος «ηὔξανε καί ἐκραταιοῦτο πνεύματι πληρούμενος σοφίας, καί χάρις Θεοῦ ἦν ἐπ’ αὐτόν» (Λουκ. 2,40). Ἀπό τήν παιδική του ἡλικία ἀγωνιζόταν γιά τήν ἀπόκτηση ἀρετῶν, ἔχοντας καί ὡς παράδειγμα τούς εὐσεβεῖς γονεῖς του, οἱ ὁποῖοι φρόντισαν ἔγκαιρα καί γιά τήν κατά κόσμον μόρφωσή του, ἀφοῦ προσέλαβαν συνετό διδάσκαλο. Ὁ νεαρός Νικόλαος πολύ σύντομα ἀπέκτησε γνώσεις καί τήν ἱκανότητα νά μιλάει δημόσια. Ἀπέφευγε τίς κακές συναναστροφές καί κάθε πειρασμό. Εὐχαριστιόταν νά συχνάζει στό ναό τοῦ Θεοῦ.

Ἦταν, λοιπόν, φυσικό ἐπακόλουθο ὅτι πολύ ἐνωρίς οἱ χριστιανοί τῶν Πατάρων ζήτησαν ἐπίμονα ἀπό τόν ἐπίσκοπο τῆς πόλης νά χειροτονήσει ἱερέα τό Νικόλαο, πράγμα πού ἔγινε. Ὁ δέ ἀρχιερέας τῆς πόλης Μύρα τῆς Λυκίας, πού γνώριζε τό νεοχειροτονηθέντα ἱερέα, μέ τό προορατικό χάρισμά του εἶπε: «Θά εἶναι ὁ Νικόλαος παρηγοριά γιά τούς πενθοῦντες, θά ποιμαίνει μέ καλό τρόπο τίς ψυχές, θά ἐπιστρέψει στήν πίστη πλανεμένους, θά σώσει πολλούς πού κινδυνεύουν». Καί τά ὅσα ἀκολούθησαν, ἔβγαλαν τά λόγια του ἀληθινά.

Ὁ θάνατος τῶν γονιῶν του καί ἡ κληρονομιά

Μετά τή χειροτονία του ἐπιδόθηκε μέ ἀκόμα μεγαλύτερο ζῆλο σέ σκληρότερους πνευματικούς ἀγῶνες, νηστεῖες, ἀγρυπνίες, προ σευχές, ἐλεημοσύνες. Ὅλα αὐτά ἐκτιμώντας ὁ θεῖος του, ἐπίσης Νικόλαος, τοῦ ἀνέθεσε τή διοίκηση ἑνός ναοῦ πού εἶχε ἀνεγείρει ὁ ἴδιος καί ἀργότερα τόν εἶχε μετατρέψει σέ μοναστήρι. Στή διάρκεια δέ πού ὁ ἴδιος πραγματοποίησε «ἱερή ἀποδημία» στούς Ἁγίους Τόπους γιά νά προσκυνήσει τά ἐκεῖ σεβάσματα τῆς Πίστεως, ὁ Νικόλαος καί οἱ συνεργάτες του διοίκησαν μέ περισσή σύνεση τά τοῦ μοναστηριοῦ καί τῆς ἐπισκοπῆς.

Στό μεταξύ ἔφυγαν ἀπό τήν πρόσκαιρη τούτη ζωή οἱ γονεῖς του κι ἔτσι ἔμεινε, ὡς μοναχοπαίδι, ὁ μοναδικός κληρονόμος τῆς ἀρκετά μεγάλης περιουσίας τους. Ὁ Νικόλαος ἔπραξε ὅσα ἁρμόζουν γιά τήν κηδεία τους. Ἀλλά οὔτε γιά μιά στιγμή δέν σκέφτηκε γιά τήν κληρονομιά κάτι πού νά ἔχει σχέση μέ τόν ἑαυτό του. Πῶς θά μποροῦσε ἄλλωστε νά κάνει κάτι παρόμοιο, αὐτός πού ἀπό παιδί εἶχε χαλιναγωγήσει κάθε γήινη ἐπιθυμία κι εἶχε διαρκῶς προσηλωμένη στά οὐράνια τήν ψυχή του; Ἴσα ἴσα πού θεώρησε ἄριστη εὐκαιρία φιλανθρωπίας τήν κληρονομιά πού τοῦ ἄφησαν οἱ γονεῖς του.

Ἔτσι μέ ἁπλοχεριά στάθηκε βοηθός καί συμπαραστάτης σέ ὅσους εἶχαν ἀνάγκη στήριξης. Μή λησμονώντας ποτέ τό «μή γνώτω ἡ ἀριστερά σου τί ποιεῖ ἡ δεξιά σου» (Ματθ. 6,3), σκόρπισε καί ἔδωσε στούς φτωχούς. Ἀπό τά ἀναρίθμητα περιστατικά φιλανθρωπίας τοῦ ἁγίου Νικολάου, ὁ συναξαριστής-βιογράφος του ἀναφέρει λε πτομερῶς τό ἑπόμενο:

Σώζει ἀπό τήν ἀτίμωση τρεῖς ἀδελφές Κάποιος πατέρας εἶχε τρεῖς πολύ ὄμορφες θυγατέρες, σέ ἡλικία γάμου. Κι ἐνῶ ἦταν πλούσιος, ἦρθαν ἔτσι τά πράγματα καί ξέπεσε. Δέν μποροῦσε πλέον νά ζήσει τήν οἰκογένειά του. Κι ἀφοῦ δέν ἔβρισκε ἄλλη διέξοδο στό πρόβλημά του, σκέφτηκε πώς ἄν ἐξέδιδε τίς κόρες του–πράγμα εὔκολο, ἐπειδή καί οἱ τρεῖς διακρίνονταν γιά τά νιάτα καί τήν ὀμορφιά τους–θά ἔβγαινε ἀπό τήν οἰκτρή οἰκονομική κατάσταση στήν ὁποία εἶχε περιέλθει. Ὅμως καί πάλι δέν τό σήκωνε ἡ πατρική του συνείδηση. Ἄν μποροῦσε νά τίς παντρέψει, θά ἦταν τό καλύτερο. Ἀλλά πῶς, ἀφοῦ δέν ἦταν σέ θέση νά διαθέσει καί τήν παραμικρή προίκα, ὅπως συνηθιζόταν καί τότε; Πραγματικά, τό δίλημμα πού τοῦ προκαλοῦσε ἡ φτώχεια ἦτανφοβερό. Ὅμως, δέν εὕρισκε ἄλλη λύση. Εἶχε πάρει τήν ἀπόφαση νά ἐκδώσει τίς τρεῖς κόρες του…

Ὁ φιλάνθρωπος, ὅμως, Θεός πού θέλει νά σω θοῦν ὅλοι οἱ ἄν θρωποι, βρῆκε τρόπο καί ἔφτασε στ’ ἀφτιά τοῦ Νικο λάου ἡ ἀπόφαση τοῦ τρα γικοῦ αὐτοῦ πατέρα. Καί τί κάνει ὁ ἅγιος αὐτός ἄνθρωπος; Ἀποφασίζει νά σώσει τήν κατάσταση, ἀλλά μέ πολύ διακριτικό τρόπο: Γνωρίζοντας ὅτι θά πλήγωνε τήν περηφάνεια τοῦ ξεπεσμένου πλούσιου πατέρα, δέν ἔρχεται νά τόν συναντήσει προσωπικά καί νά συζητήσει μαζί του τό πρόβλημα, προσφέροντας καί τή βοήθειά του. Ἀλλά, ἀφοῦ πῆρε ἕνα πουγγί μέ χρυσά νομίσματα, πῆγε νύχτα στό σπίτι τοῦ δύστυχου ἐκείνου πατέρα κι ἀπό τό μισάνοιχτο παράθυρο τό ἔριξε μέσα· καί πρίν τόν ἀντιληφθεῖ κανένας, γύρισε ἀθόρυβα στό σπίτι του. Ὅταν τό πρωί ὁ ξεπεσμένος οἰκονομικά πατέρας βρῆκε τό πουγγί μέ τά χρυσά νομίσματα ἀπόρησε.

Σκεφτόταν, μά δέν πήγαινε τό μυαλό του σέ κανέναν ἀπό τούς «κατέχοντες» πού νά εἶχαν τέτοια καρδιά, ὥστε νά τοῦ κάνουν αὐτή τήν εὐεργεσία. Ἔτσι ἀπέδωσε τό γεγονός στόν ἐλεήμονα Θεό. Μετανοιωμένος, μάλιστα, γι’ αὐτό πού σχεδίαζε γιά τίς κόρες του, ἔσπευσε νά παντρέψει τή μεγαλύτερη, προικίζοντάς την μέ τά χρυσά νομίσματα. Ὁ ἅγιος Νικόλαος πληροφορήθηκε τό γεγονός. Εὐχαριστήθηκε γιά τό ὅτι ὁ πατέρας ἀξιοποίησε μέ τόν καλύτερο τρόπο τήν προσφορά, σώζοντας ἔτσι ἀπό τήν ἁμαρτία τήν κόρη του. Γι’ αὐτό καί ἐπανέλαβε μέ τόν ἴδιο τρόπο, γιά τή δεύτερη κόρη, τή δωρεά: Νύχτα, ἀπαρατήρητος, ἔριξε ἀπό τό παράθυρο δεύτερο πουγγί μέ χρυσά νομίσματα. Καί πάλι ὁ πατέρας ἐνήργησε μέ σύνεση, ἀποδίδοντας καί τή νέα εὐεργεσία στό Θεό. Τόν Ὁποῖο, ἀφοῦ εὐχαρίστησε μέ δάκρυα στά μάτια, παρακάλεσε νά τοῦ ἀποκαλύψει τόν ἄνθρωπο πού χρησιμοποιοῦσε ὡς ὄργανό του γιά νά τόν λυτρώσει ἀπό τή «μνηστεία» τῆς κόρης του μέ τόν διάβολο. Στό μεταξύ πάντρεψε καί τή δεύτερη θυγατέρα του, περίμενε δέ ὅτι ὁ ἄγνωστος εὐεργέτης θά ἔκανε τό ἴδιο καί γιά τήν τρίτη κόρη. Γι’ αὐτό καί βρισκόταν σέ ἑτοιμότητα, ἐπειδή ἤθελε ὁπωσδήποτε νά τόν γνωρίσει, ὥστε νά τοῦ ἐκφράσει τήν εὐγνωμοσύνη του. Τά βράδυα ἔμενε ξάγρυπνος. Ἔτσι, ὅταν ὁ ἅγιος Νικόλαος, μέ χίλιες προφυλάξεις, πλησίασε καί ἔριξε ἀπό τό μισάνοιχτο παράθυρο τό πουγγί μέ τά χρυσά νομίσματα καί ἀπομακρύνθηκε βιαστικά, ὁ πατέρας τόν ἀκολούθησε ὅσο πιό γρήγορα μποροῦσε. Καθώς τόν πρόλαβε, διεπίστωσε ποιός ἦταν. Καί πέφτοντας στά πόδια του, τόν εὐχαριστοῦσε, ἀποκαλώντας τον εὐεργέτη τοῦ ἴδιου καί τῶν τριῶν θυγατέρων, τίς ὁποῖες ἔσωσε ἀπό τήν ἁμαρτία. Κι ὁ μεγάλος καί συνάμα ταπεινός Νικόλαος, ἀφοῦ τόν σήκωσε, τόν δέσμευσε μέ ὅρκους νά κρατήσει μυστικό ὅ,τι εἶχε γίνει ὥς τότε.

Φυσικά αὐτή ἡ τριπλή εὐεργεσία δέν ὑπῆρξε ἡ μόνη. Γιατί στό καθημερινό του πρόγραμμα ἦταν ἡ φιλανθρωπία. Μοίραζε στούς φτωχούς ροῦχα καί τρόφιμα ἤ χρήματα, ἀνακουφίζοντας ἔτσι κάθε ἕναν πού ἦταν ἐμπερίστατος.

Ἱερή ἀποδημία στούς Ἁγίους Τόπους. Θαύματά του

Κάποτε ὁ Νικόλαος ἀπεφάσισε νά μεταβεῖ στούς Ἁγίους Τόπους, ἐκεῖ ὅπου γεννήθηκε ὡς ἄνθρωπος ὁ Ἰησοῦς Χριστός, δίδαξε, θαυματούργησε, σταυρώθηκε, ἀναστήθηκε, ἱδρύθηκε ἡ πρώτη Ἐκκλησία καί ὅπου ὑπῆρχαν πάμπολλα ἱερά Προσκυνήματα, τά ὁποῖα ἐπιθυμοῦσε νά ἐπισκεφθεῖ καί νά κάμψει εὐλαβικά τά γόνατά του. Ἀπώτερος στόχος του, βέβαια, ἦταν νά βρεῖ ἔρημο τόπο γιά νά ἀσκηθεῖ στήν ἡσυχία. Πρίν, ὅμως, νά φτάσει στόν προορισμό του, συνέβησαν πάνω στό καράβι, πού μετέφερε τόν ἴδιο καί τούς ἄλλους ταξιδιῶτες, κάποια γεγονότα τά ὁποῖα ἔδωσαν τήν εὐκαιρία στόν πιστό δοῦλο τοῦ Θεοῦ νά φανερώσει τίς θαυμαστές ἐπεμβάσεις τοῦ Κυρίου. Συγκεκριμένα:

• Ἐνῶ τό αἰγυπτιακό πλοῖο κατευθυνόταν στήν Παλαιστίνη, ὁ ἅγιος προέβλεψε ὅτι θά ἀντιμετώπιζαν σφοδρή τρικυμία. Εἶχε δεῖ στόν ὕπνο του ὅτι ὁ διάβολος ἀνέβηκε στό πλοῖο κι ἔκοψε μέ μαχαίρι τά σχοινιά τοῦ ἱστίου καί τῶν πηδαλίων, τό ἔδεσε γύρω γύρω, τό στριφογύρισε καί προσπαθοῦσε νά τό βυθίσει. Καί πράγματι, ξαφνικός ἄνεμος προκάλεσε τρικυμία καί πανικό στούς ναῦτες. Οἱ ὁποῖοι ἔσπευσαν κοντά στό Νικόλαο, προσεύχονταν στό Θεό καί ζητοῦσαν τή μεσιτεία του, γιατί πίστευαν ὅτι εἶχε πάνω του τήν εὐλογία καί τή χάρη τοῦ Κυρίου. Ὁ ἅγιος τούς καθησύχαζε, τούς ἔδινε θάρρος καί τούς διαβεβαίωνε ὅτι ὅλα θά περάσουν γρήγορα. Καί, ὤ τοῦ θαύματος! Ἔτσι καί ἔγινε. Οἱ ναῦτες καί οἱ ταξιδιῶτες εὐχαρίστησαν τό Θεό καί τόν ἄνθρωπό του ἅγιο Νικόλαο, γιά τή σωτηρία τους.

• Ὁ διάβολος, ὅμως, πού δέν τοῦ ἄρεσε τό ὅτι ματαιώθηκε τό σχέδιό του γιά βύθιση τοῦ πλοίου, προκάλεσε νέα δοκιμασία: Ἕνας ναύτης εἶχε ἀνεβεῖ ψηλά στό μεσαῖο κατάρτι γιά νά δέσει κάποιο σχοινί. Ὅταν τελείωσε τήν ἀποστολή του, ἐνῶ κατέβαινε, γλίστρησε καί πέφτοντας στό κατάστρωμα χτύπησε θανάσιμα. Ὁ Νικόλαος ἔσπευσε κοντά του, προσευχήθηκε θερμά στό Θεό καί ἀνέστησε τό νεκρό ναύτη, πρός μεγάλη χαρά τῶν συνταξιδιωτῶν καί τοῦ πληρώματος, πού δόξασαν ἀπ’ τήν καρδιά τους τόν Κύριο γιά τό θαῦμα κι εὐχαρίστησαν τόν ἅγιο. Ὅταν ἔφτασαν στόν προορισμό τους, πλῆθος ἀσθενῶν προσερχόταν στόν ἄνθρωπο τοῦ Θεοῦ καί θεραπευόταν ἀπό τίς ἀρρώστιες. Ὁ Νικόλαος πῆγε, στή συνέχεια, στόν Τάφο τοῦ Κυρίου, στό Γολγοθᾶ, καί στόν ἱερό ναό ὅπου φυλασσόταν ὁ Τίμιος Σταυρός. Πλησιάζοντας στόν ἱερό ναό οἱ πύλες του ἄνοιξαν μόνες τους! Ὁ δοῦλος τοῦ Θεοῦ προσκύνησε μέ εὐλάβεια τά ἱερά σεβάσματα τῆς Πίστης, προσευχήθηκε μέ ὅλη τή δύναμη τῆς καρδιᾶς καί τοῦ νοῦ του καί ἔλαβε πρόσθετη δύναμη καί χάρη. Στήν Παλαιστίνη παρέμεινε γιά ἀρκετό χρονικό διάστημα, ἔλαβε ὅμως ἐντολή τοῦ Κυρίου νά ἐπιστρέψει στήν ἕδρα του, γιά νά μή τόν στερεῖται ἐπί μακρόν τό ποίμνιό του.

• Νέα δοκιμασία τοῦ ἐπεφύλασσε ὁ διάβολος καί σ’ αὐτό τό ταξίδι τῆς ἐπιστροφῆς. Ὁ καπετάνιος καί οἱ ναῦτες τοῦ πλοίου μέ τούς ὁποίους εἶχε συμφωνήσει νά τόν μεταφέρουν στήν πατρίδα του, ἀθέτησαν τή συμφωνία. Καί ἐπειδή τούς εὐνοοῦσαν οἱ ἄνεμοι κατευθύνθηκαν πρός τή δική τους πατρίδα. Ἡ θεία Δίκη, ὅμως, τούς τιμώρησε: Σφοδρή ξαφνική καταιγίδα μετατόπισε τό πηδάλιο, ἄλλαξε τήν κατεύθυνση τῆς πορείας τοῦ πλοίου, ἀπείλησε τό πλήρωμα μέ καταποντισμό καί τελικά ὁδήγησε τό καράβι στό λιμάνι – προορισμό τοῦ ἁγίου Νικολάου. Παρά τήν κακή συμπεριφορά τοῦ πληρώματος ὁ Νικόλαος, ὄντας πράος καί φιλάνθρωπος, προσευχήθηκε στό Θεό καί Ἐκεῖνος ἔδωσε νά ἐπιστρέψουν γρήγορα καί χωρίς περιπέτειες στήν πατρίδα τους, ἐνῶ ὁ ἅγιος ἐπανῆλθε στή Μονή τῆς Ἁγίας Σιών, πού εἶχε ἱδρύσει ὁ θεῖος του, καί στήν ὁποία τόν ὑποδέ- χτηκαν ὅλοι μέ χαρά.

Γίνεται ἐπίσκοπος μέ θαυμαστό τρόπο. Ο Νικόλαος, πλημμυρισμένος ἀπό τή χαρά καί τή χάρη τῆς ἐπίσκεψης τῶν Ἁγίων Προσκυνημάτων στήν Παλαιστίνη, συνέχισε τό θεοφιλές ἔργο του ὡς ἱερέας στήν ἐνορία καί τήν πόλη του.

Συνέβη, ὅμως, καί πέθανε ὁ ἱεράρχης τῆς πόλης τῶν Μυρέων. Οἱ ἐπίσκοποι τῆς περιοχῆς ἀποφάσισαν νά χειροτονήσουν ἀντικαταστάτη του πρόσωπο πού νά εἶναι κατά πάντα ἄξιο γιά τό ὑψηλό ὑπούργημα τῆς ἀρχιερωσύνης. Ὅταν συνάχτηκαν γιά τό σκοπό αὐτό, κάποιος –μέ θεία ἔμπνευση– πρότεινε νά ἐμπιστευθοῦν στήν προσευχή τό θέμα τῆς ἐπιλογῆς τοῦ προσώπου. Οἱ λοιποί συμφώνησαν, ἐνῶ ὁ Κύριος φανέρωσε σέ ἕναν ἐπίσκοπο ποιόν ἔπρεπε νά ἐκλέξουν: Νά σταθοῦν κοντά στίς πύλες τοῦ ἱεροῦ ναοῦ· ὅποιος θά ἐρχόταν καί θά ἔμπαινε σ’ αὐτόν γιά νά προσευχηθεῖ, αὐτός θά ἦταν ὁ ἐκλεκτός τοῦ Θεοῦ γιά τόν ἀρχιερατικό θρόνο τῆς Ἐκκλησίας τῶν Μυρέων!

Ἐνῶ, λοιπόν, ὅλοι προσεύχονταν, ἔφτασε ὁ Νικόλαος–παρακινημένος ἀπό τό Ἅγιο Πνεῦμα –στόν ἱερό ναό γιά νά προσευχηθεῖ. Ἐκεῖ συναντήθηκε μέ τόν ἐπίσκοπο στόν ὁποῖο εἶχε ἀπο- καλυφθεῖ τό θέλημα τοῦ Θεοῦ. Ὁ ὁποῖος τόν ρώτησε, πῶς ὀνομάζεται. Γιά ν’ ἀκούσει: «Νικόλαος ἁμαρτωλός, Δέσποτα, δοῦλος τῆς ἁγιότητάς σου». Ἀπό τήν ἀπάντηση, τήν ἱεροπρέπεια καί τήν ὅλη παρουσία τοῦ Νικολάου πείστηκε ὅτι αὐτός ἦταν ὁ ἐκλε- κτός τοῦ Θεοῦ. Καί τοῦ εἶπε: «Τέκνο μου, ἀκολούθησέ με». Καί τόν ὁδήγησε στούς ἄλλους ἐπισκόπους. Οἱ ὁποῖοι συμφώνησαν μέ τά γενόμενα. Πῆγαν, λοιπόν, τό Νικόλαο στό μέσον τοῦ ἱεροῦ ναοῦ.

Στό μεταξύ ἡ εἴδηση εἶχε ἀστραπιαῖα διαδοθεῖ σ’ ὅλη τήν πόλη, μέ ἀποτέλεσμα νά συρρεύσουν πλήθη χριστιανῶν. Οἱ ἐπίσκοποι εἶπαν σ’ αὐτούς: «Δεχθεῖτε, ἀδελφοί, τόν ποιμένα σας μέ προθυμία. Αὐτόν πού ἔχρισε τό Ἅγιο Πνεῦμα γιά σᾶς, αὐτόν πού δέν ἐκλέξαμε ἐμεῖς ἀλλά τόν ὅρισε ὁ Θεός…».

Οἱ χριστιανοί εὐχαρί στησαν τό Θεό γιά τήν ἐπιλογή του.

Διωγμός καί φυλάκιση. Ακολούθησε ἡ χειροτονία τοῦ Νικολάου καί ἡ ἀνάληψη τῶν καθηκόντων διαποίμανσης τῆς ἐπισκοπῆς τῶν Μυρέων. Ὁ φθονερός, ὅμως, διάβολος, πού «ὡς λέων ὠρυόμενος» σκοπό ἔχει νά βλάπτει ψυχές καί νά πολεμάει τήν Ἐκκλησία τοῦ Θεοῦ, προκάλεσε νέο σφοδρό διωγμό κατά τῶν χριστιανῶν. Αὐστηρά αὐτοκρατορικά διατάγματα ἀπαιτοῦσαν θυσίες στά εἴδωλα, ἀπειλοῦσαν συλλήψεις, φυλακίσεις, βασανιστήρια, μαρτυρικούς θανάτους. Ὅπως ἦταν φυσικό ὁ Νικόλαος, ὁ γνωστός καί στούς εἰδωλολάτρες ἀρχιεπίσκοπος Μύρων τῆς Λυκίας, συνελήφθη μεταξύ τῶν πρώτων. Ἁλυσοδέθηκε, βασανίστηκε, φυλακίστηκε μαζί μέ ἄλλους χριστιανούς. Ἄν καί φυλακισμένος, κατά τό χρονικό αὐτό διάστημα πού δέν ἦταν καί μικρό, δέν ἔπαψε νά ἐνισχύει τό ποίμνιό του, νά στηρίζει τούς χριστιανούς στήν πίστη τοῦ Χριστοῦ, νά χαλυβδώνει τούς γενναίους ἀγωνιστές.

Τό εὐλογημένο τέλος τῆς ἐπίγειας ζωῆς του Ζώντας ἔτσι μέ ἀρετή καί εὐεργετώντας τούς ἀνθρώπους, ὁ ἅγιος Νικόλαος ἔφτασε σέ βαθιά γεράματα. Καί ἐπειδή «ἀπόκειται τοῖς ἀνθρώποις ἅπαξ ἀποθανεῖν», λειτούργησε καί γι’ αὐτόν ὁ φυσικός νόμος: Προσβλήθηκε ἀπό σύντομη ἀρρώστια, ἀλλά δέν φέρθηκε ὅπως οἱ περισσότεροι ἀπό τούς ἀνθρώπους πού ἀγωνίζονται νά κρατηθοῦν ὅσο τό δυνατό περισσότερο στήν παρούσα ζωή. Ἐκεῖνος, στή διάρκεια τῆς ἀρρώστιας του, εὐχαριστοῦσε τό Θεό, ἔψαλλε ὕμνους καί τήν ἐξόδιο Ἀκολουθία καί ἦταν χαρούμενος, ἐπειδή τό τέλος τῆς ἐδῶ ζωῆς θά ἦταν γι’ αὐτόν ἀρχή τῆς αἰώνιας, κοντά στόν Κύριο καί τούς ἀγγέλους Του. Ὅταν κοιμήθηκε ἐν εἰρήνῃ, κηδεύτηκε καί ἐτάφη στόν ἱερό ναό τῶν Μύρων, ἐνῶ ὁ ἱερός κλῆρος καί πλήθη χριστιανῶν καί εἰδωλολατρῶν ἀκόμη παρευρίσκονταν καί θρηνοῦσαν γιά τήν ἀναχώρησή του ἀπό τόν παρόντα κόσμο καί τή στέρηση τῆς παρουσίας του. Ὅπως ἀναφέρει ὁ συναξαριστής του, μέχρι τόν 10ο αἰώνα πού συνέταξε τό βίο του ἀνέβλυζε ἀπό τόν τάφο τοῦ ἁγίου μύρο, πού θεράπευε σωματικές καί ψυχικές ἀσθένειες.

ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΩΝ ΣΕΙΣΜΩΝ ΤΗΣ 13ΗΣ & 15ΗΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1986

Κατά τούς καταστρεπτικούς σεισμούς τῆς 13ης καί 15ης Σεπτεμβρίου 1986 τό παλαιό κτίσμα τοῦ ναοῦ ὑπέστη σημαντικές καταστροφές, τόσο στήν ὀροφή, ὅσο καί στήν τοιχοποιία. Τό σημερινό κτίσμα ἀποτελεῖ τήν πλήρη ἀποκατάσταση ἀφενός τῶν τοιχίων τοῦ ναοῦ, τά ὁποῖα ἐνισχύθηκαν μέ τήν μέθοδό του Genuite «Γκανάϊτ», ἀφετέρου δέ ὕστερα ἀπό τήν ὁλοσχερῆ καταστροφή τῆς σκεπῆς, ἀπεκατεστάθη μέ σύγχρονα κεραμίδια καί δοκούς. Τό κωδωνοστάσιο τυγχάνει οἰκοδόμημα τοῦ ἔτους 1945 σέ ἀντικατάσταση τοῦ παλαιοῦ κωδωνοστασίου τό ὁποῖον ὑπέστη καθίζηση λόγω τοῦ παρακειμένου τότε ρέμματος τό ὁποῖον διερχόταν Δυτικά τοῦ ναοῦ καί σήμερα δέν ὑφίσταται.

Ἔτσι λοιπόν τό ὑπάρχον κτίσμα τοῦ ναοῦ, διατηρεῖ ἀπό τόν παλαιό ναό μόνο τόν ἀρχιτεκτονικό τοῦ ρυθμό, τόν ὁποῖο γνωρίζουμε καί ἀπό παλιές φωτογραφίες, καί τίς τοιχογραφίες οἱ ὁποῖες ἀποκολλήθηκαν μετά τούς σεισμούς καί ξανά τοποθετήθηκαν μετά τήν ἐπισκευή τῆς τοιχοποιίας, ἐνῶ τά οἰκοδομικά ὑλικά κατασκευῆς τοῦ παλαιοῦ ναοῦ ἔχουν ἀντικατασταθεῖ μετά τούς σεισμούς τοῦ 1986 μέ σύγχρονα ὑλικά.

Η ΕΝΟΡΙΑΚΗ ΣΤΕΓΗ ΤΟΥ ΝΑΟΥ ΜΑΣ

Τό ἔτος 1976 κατόπιν πρωτοβουλίας τοῦ τότε ἐφημερίου π. Περικλῆ Μαγκαφᾶ ἀνεγέρθηκε ἡ Ἐνοριακή Στέγη τοῦ Ναοῦ μας καί ἐγκαινιάστηκε ἀπό τόν τότε Μητροπολίτη Μεσσηνίας κ. Χρυσόστομο Θέμελη. Τό πέρασμα τῶν χρόνων ἄφησε τά σημάδια του, κι ἔτσι τό καλοκαίρι τοῦ 2008 κατόπιν πρωτοβουλίας του Ἱ. Προϊσταμένου τοῦ Ναοῦ Ἀρχιμ. Φιλίππου Χαμαργιᾶ ἔγινε πλήρης ἀνακαίνιση τῆς Ἐνοριακῆς Στέγης καί τῶν βοηθητικῶν χώρων αὐτῆς. Καταργήθηκε ἡ ἐντός τῆς στέγης ὑπάρχουσα ἀποθήκη καί ἔγινε ἐπέκταση τῆς αἰθούσης Κοινωνικῶν Ἐκδηλώσεων καί τῆς κουζίνας τῆς στέγης. Ἀγοράσθηκε νέος ἐξοπλισμός τῆς αἰθούσης, τραπέζια, φωτιστικά, κουρτίνες καί διαμόρφωση τῶν δαπέδων μέ πλακίδια καί χωρίσματα γυψοσανίδας. Στήν κουζίνα ἔγινε ριζική διαμόρφωση μέ τοποθέτηση νέων ἐπίπλων κουζίνας, πλακιδίων δαπέδου καί τοίχου, ἀγορά νέων ἠλεκτρικῶν συσκευῶν (κουζίνα, ψυγεῖο, ἀπορροφητήρας, θερμοσίφωνας, φωτιστικά καί κλιματιστικό).

ΚΩΔΙΚΑΣ ΑΦΙΕΡΩΜΑΤΩΝ

Ἐνδιαφέρον παρουσιάζει ὁ Κώδιξ Ἀφιερωμάτων τοῦ ναοῦ ὁ ὁποῖος ἀρχίζει τό ἔτος 1821 καί τόν παρουσιάζει ἡ Βασιλική Μπόμπου – Σταμάτη. Πρώτη ἐγγραφή στόν Κώδικα μέ ἡμερομηνία 1η Δεκεμβρίου 1821 εἶναι αὐτή τοῦ κτήτορα Νικολάου Πετούση. Ὑπάρχει ἀκόμη ἕνα πλῆθος ἀφιερωμάτων τοῦ ναοῦ, ἐπωνύμων καί ἀνωνύμων, μεταξύ τῶν ὁποίων καί αὐτό τοῦ Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη ὡς ἐξῆς:

«1832 Μαρτίου 3. Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης ὑπέρ ὑγείας καί ἐλευθερίας τοῦ γένους γρόσια διακόσια». Ὁ Δίκ. Βαγιακάκος σημειώνει ὅτι αὐτή ἡ ἀναγραφή εἶναι αὐτόγραφος τοῦ Πετρόμπεη. Ὑπάρχει καί δεύτερος Κώδιξ Ἀφιερωμάτων τόν ὁποῖον ἐξέδωσε ὁ ἐφημέριος τοῦ ναοῦ π. Ἰωάννης Παναγιωτόπουλος τόν Φεβρουάριο τοῦ 1865 καί θεωρήθηκε ὑπό τοῦ τότε Δημάρχου Καλαμάτας ΠέτρουἈντ. Μαυρομιχάλη.