Ἡ ἐνορία μας

Λίγα λόγια γιά τήν ἱστορία τοῦ ῾Ιεροῦ Ναοῦ τοῦ ῾Αγίου Νικολάου.

᾿Από μίαν ἔκκλησιν τοῦ ᾿Εκκλησιαστικοῦ Συμβουλίου τοῦ ῾Ιεροῦ Ναοῦ πού ἀπευθύνεται πρός τούς ᾿Ενορίτες καί ζητεῖ οἰκονομικήν βοήθειαν, σταχυολογοῦμε τά παρακάτω ἱστορικά στοιχεῖα.

«...῎Εγκλημα θά εἶναι ἄν ἀφήσωμεν νά καταρρεύσῃ τό λαμπρόν τοῦτο οἰκοδόμημα, τό ὁποῖον εἶναι τό στόλισμα τῆς Πόλεώς μας καί μέ μεγάλην ἐθνικήν σημασίαν. Διότι ἐπί τῆς ἰδίας θέσεως καί θεμελίου, ὅπου ὑπάρχει σήμερον ὁ μεγαλοπρεπής Ναός τοῦ ῾Αγίου Νικολάου, ὑπῆρχε ὁ μικρός κατά τό μέγεθος συνώνυμος Ναός μέ τόν τίτλον «ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ τῶν ΞΕΝΩΝ», ὁ ὁποῖος κατά τήν ᾿Εθνικήν περίοδον τῆς ῾Ελληνικῆς ᾿Επαναστάσεως 1821 διεδραμάτισεν σπουδαῖον ᾿Εθνικόν ρόλον.

῎Ητοι ἡ ῾Ελληνική Κυβέρνησις εὑρεθεῖσα εἰς δύσκολον θέσιν λόγῳ τῶν λεηλασιῶν καί καταστροφῶν τῆς Μεσσηνίας ὑπό τῶν διεσκορπισθέντων ἐν αὐτῇ Τουρκο-Αἰγυπτίων τῆς Στρατιᾶς τοῦ ᾿Ιμβραήμ μετά τήν νικηφόρον Ναυμαχίαν τοῦ Ναυαρίου, μετεκάλεσεν αὕτη τόν Γάλλον Στρατηγόν Μαιζῶνα μετά τῆς Στρατιᾶς του πρός ἐκκαθάρισιν τῆς Μεσσηνίας.

῎Οντως ὁ Στρατηγός Μαιζών ἀπεδέχθη τήν πρόσκλησιν καί ἀφίκετο στήν Μεσσηνίαν μετά 14 χιλιάδων ἀνδρῶν Γάλλων καί στρατοπέδευσεν ἐν Πεταλιδίῳ. Προσκληθείς ὕστερον εἰς τήν Καλαμάταν ἦλθεν μετά 1000 ἀνδρῶν καί στρατοπέδευσεν εἰς τά οἰκήματα τά πέριξ τοῦ Ναοῦ τοῦ ῾Αγίου Νικολάου. ῾Ο Ναός παρεχωρήθη εἰς αὐτόν πρός ἐξάσκησιν τῶν θρησκευτικῶν ἀναγκῶν τῆς Στρατιᾶς του, ὁ δέ περίβολος τοῦ Ναοῦ πρός ταφήν τῶν ἀποθνησκόντων ἀνδρῶν (τῆς Στρατιᾶς του). ᾿Επειδή ὁ Ναός τοῦ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ τῶν ΞΕΝΩΝ ἐχρησιμοποιήθη ὑπό τῶν Ρωμαιο-Καθολικῶν ῾Ιερέων τῆς Γαλλικῆς Στρατιᾶς, προσέλαβεν τόν τίτλον ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ-ΦΛΑΡΙΟΥ, τίτλον τόν ὁποῖον ἐχρησιμοποίησεν καί χρησιμοποιεῖ μέχρι σήμερον καί ὁ νέος ἀνεγερθείς μεγαλοπρεπής Ναός.

Ληξάσης δέ τῆς ἀποστολῆς του, ὁ Στρατηγός Μαιζών, ἐγκαταλείπει τήν Καλαμάταν καί εἰς ἔνδειξιν τῆς ἐνταῦθα παραμονῆς του καί εἰς μνήμην τῶν ἐνταῦθα ταφέντων ἀνδρῶν τῆς Στρατιᾶς του, ἀφιερώνει εἰς τόν Ναόν, εὐγνωμοσύνης ἕνεκεν διά τήν παρασχεθεῖσαν αὐτῷ φιλοξενίαν, τό τηλεβόλον τῆς στρατιᾶς του Γαλλικῆς κατασκευῆς φέρον ἡμερομηνίαν 3-1-1821, τό ὁποῖον διαφυλάσσει ὁ Ναός ὡς τεκμήριον. ῾Ο δέ Δῆμος τῶν Καλαμῶν εἰς μνήμην αὐτοῦ διά τήν συμβολήν αὐτοῦ εἰς τόν ᾿Εθνικόν ἀγῶνα ὀνομάζει μίαν ὁδόν τῆς Πόλεως «ΟΔΟΣ ΜΑΙΖΩΝΟΣ». Μετά τήν ἀποκατάστασιν τῶν ᾿Εθνικῶν μας πραγμάτων, οἱ Πρόγονοι ἡμῶν ἔθεσαν τό ἔτος 1859 ἐπί τοῦ παλαιοῦ τούτου Ναοῦ καί ἐπί τοῦ θεμελίου αὐτοῦ, τόν θεμέλιον λίθον τῆς ἀνοικοδομήσεως τοῦ περικαλλοῦς ἤδη ὑπάρχοντος Ναοῦ τοῦ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ, τόν ὁποῖον παρέδωσαν πρός ἐκκλησιασμόν εἰς τήν Πόλιν.

῾Ημεῖς δέ μνήμονες τῶν Προγόνων μας, ἐντολοδόχοι αὐτῶν πρός διαφύλαξιν τῆς δοθείσης ἡμῖν παρακαταθήκης κληρονομίας ταύτης τήν ὁποίαν παρελάβομεν παρ᾿ αὐτῶν, προβαίνομεν εἰς ἐπειγούσας ἐπισκευάς αὐτοῦ...».

    Σύμφωνα μέ πληροφορίες πού ἀντλήσαμε ἀπό τά Γενικά ᾿Αρχεῖα τοῦ Κράτους, τά μάρμαρα πού χρησιμοποιήθηκαν εἰς τόν ῾Ιερόν Ναόν προέρχονται ἀπό τήν Τῆνο καί κατά τό συμφωνητικό ὁ Τήνιος λιθοξόος Μάρκος Λαμπαδίτης ἀνέλαβε νά μεταφέρει ἐντός τριῶν μηνῶν τά μάρμαρα πού χρειάσθηκαν.

   Εἰς τόν ᾿Εκκλησιαστικόν Φάρον ᾿Αλεξανδρείας δημοσιεύθηκαν τά ἑξῆς σχετικά μέ τόν ῾Ιερόν Ναόν τοῦ ῾Αγίου Νικολάου.

Ναός ἁγίου Νικολάου Φλαρίου. (1).

῾Ο ναός οὗτος κείμενος εἰς τήν συνοικίαν τῆς Καλαμάτας τήν ὀνομαζομένην Φυτειά, πρός τά δυτικά τῆς πόλεως, ἀνηγέρθη ἐκ θεμελίων κατά τό ἔτος 1859, κεῖται δέ ἐπί ἐδάφους παλαιοῦ ναοῦ. Κατά τό ἔτος 1865 ἐτελέσθησαν τά ἐγκαίνια τοῦ ναοῦ ὑπό τοῦ ἐπισκόπου Οἰτύλου Προκοπίου, ἐπιτροπεύοντος τοῦ ᾿Αναγνώστου Μπαρλῆ.

῾Ο ναός εἶναι ὅμοιος μέ τόν τῆς ῾Υπαπαντῆς καί τόν τοῦ Προδρόμου, ῾Ελληνο-βυζαντινοῦ ρυθμοῦ, ἔχων σχῆμα σταυροῦ.

῾Υπάρχουσι δ᾿ εἰκόνες τοῦ πρώτου ναοῦ, 1ον) ῾Ο ἅγιος Νικόλαος καθήμενος ἐπί θρόνου, ἐνδεδυμένος τήν ἀρχιερατικήν στολήν, καί διά μέν τῆς δεξιᾶς χειρός εὐλογῶν , διά τῆς ἀριστερᾶς κρατῶν τό ἀρχιερατικόν σκῆπτρον. Κάτωθεν δέ τῆς εἰκόνος ὑπάρχει ἡ ἑξῆς ἐπιγραφή· «Δέησις τοῦ δούλου τοῦ Θεοῦ Δημητρίου Πετούση καί ἐπιτρόπου τῆς ἐκκλησίας, γονέων καί ἀδελφῶν, διά χειρός ᾿Ιωάννου ᾿Αναστασίου Θεσσαλονικέως ᾼΩΛΒ´,  2ον) ῾Η εἰκών τοῦ ἁγίου Διονυσίου, φέρουσα τήν ἑξῆς ἐπιγραφήν· «῾Ιστορήθη ἡ παροῦσα εἰκόνα, διά δαπάνης κυρίου Στυλιανοῦ Πολυχρονίου Βαρελοπούλου διά χειρός ᾿Ηλία Παπαδοπούλου. ΑΩΛ´μαρτίου 18». 3ον) ῾Η εἰκών τῆς ᾿Αναστάσεως «ἐπιστασίᾳ ᾿Ιωακείμ ἀρχιμανδρίτου, διά χειρός ᾿Ηλία Κουτίφαρη». Δαπάνη Σταύρου Καλαβρυτινοῦ 1848.

___________

(1) ᾿Εκ ταύτης βεβαίως τῆς ἐποχῆς προέρχεται καί τό ἐν Καλάμαις κοινῶς λεγόμενον σήμερον Φλαρεῖον, ὅπερ σημαίνει ἐκκλησίαν φλάρων, καί ἐφ᾿ οὗ κεῖται ἡ ἡμετέρα ἐκκλησία τοῦ ἁγίου Νικολάου τοῦ Φλαρίου. «Φλάροι δέ λέγονται παρ᾿ ἡμῖν οἱ καθολικοί ἱερεῖς. Φλαρεῖον ὑπονοεῖται μητρόπολις καθολική. (᾿Αγγέλου Καπότα, μονογραφία περί τῆς πόλεως Μιστρᾶ σελ. 31).

   ᾿Από μίαν ἄλλη σημείωσιν τῶν ᾿Αρχείων τοῦ Κράτους ἔχουμε τήν ἑξῆς πληροφορίαν· «Στά 1892 στόν ῞Αγιο Νικόλαο ἔψαλε χορωδία «ἐκ κορασίων τοῦ παρθεναγωγείου Καλλιόπης Καρώνη» κατά τή Μεγάλη ῾Εβδομάδα, ἀλλά καί τίς Κυριακές συνήθως (᾿Εφ. Καλ. «Εὐνομία» ἀρ. φύλ. 152, 12 ᾿Απρ. 1892, σελ. 2) πρᾶγμα πού ἀποτελοῦσε σταθμό γιά τήν ἐποχή.

   Εἰς τήν ᾿Ενορίαν τοῦ ῾Αγίου Νικολάου προϊστάμενος εἶναι ὁ πρωτοσύγκελλος τῆς Ἱ. Μητροπόλεως Μεσσηνίας ᾿Αρχιμανδρίτης

  π. Φίλιππος Χαμαργιᾶς.